ОБҐРУНТУВАННЯ СКЛАДОВИХ ЕЛЕМЕНТІВ КОМПЕТЕНЦІЙ ПРАЦІВНИКІВ

Автор(и)

  • Т. О. ВОДОЛАЖСЬКА Кафедра менеджменту, Харківський національний автомобільно-дорожній університет, вул. Я. Мудрого, 25, м. Харків, Україна, 61002, Україна https://orcid.org/0000-0003-0158-3343
  • А. О. ЖЕВЕДЬ Кафедра менеджменту, Харківський національний автомобільно-дорожній університет, вул. Я. Мудрого, 25, м. Харків, Україна, 61002, Україна
  • К. В. ГУРА Кафедра менеджменту, Харківський національний автомобільно-дорожній університет, вул. Я. Мудрого, 25, м. Харків, Україна, 61002, Україна

DOI:

https://doi.org/10.30977/ETK.2225-2304.2024.43.47

Ключові слова:

компетенція працівника, модель компетенцій, підхід, складові елементи моделі компетенцій, види компетенцій

Анотація

Стаття присвячена дослідженню актуальних питань з реалізації сучасного компетентнісного підходу в управлінні персоналом підприємств та організацій різних галузей. Здійснена наукова розвідка останніх здобутків провідних наукових діячів та фахівців-практиків з питання побудови моделі компетенцій працівників, у підсумку якої встановлена необхідність доопрацювання питання упорядкування та застосування окремих підходів до формування таких моделей, а також встановлення їх складових елементів.

Підсумовуючи результати  аналізу та узагальнення наукових досягнень вчених, опублікованих у ряді новітніх джерел, виділено основні існуючі підходи до побудови моделі компетенцій працівників, серед яких найбільш доцільним, на думку авторів, є створення цілком нової моделі. Водночас здійснено критичний огляд змістовних розробок та надбань фахівців у цій галузі із виділення складників моделі компетенцій, що утворюють її структуру. Встановлено, що вони є досить відмінними, включають різну кількість структурних елементів неоднакового змісту, що зумовлює потребу у їх аргументуванні та систематизації.

Основна мета статті – здійснити аналіз та упорядкування використовуваних підходів до формування моделі компетенцій працівників, а також обґрунтувати сукупність її складових елементів.

У результаті їх всебічного аналізу, порівняння та синтезу, а також ґрунтуючись на попередніх напрацюваннях, сформульовано засади побудови моделі компетенцій працівників. Обґрунтовано, що при виборі раціонального підходу до розробки моделі компетенцій працівників доцільно обрати формування цілком нової моделі, в якій повністю будуть враховані чинники, що здійснюють найбільший вплив на її зміст. На підставі критичного аналізу існуючих здобутків розроблено окремі моделі компетенцій для працівників різних категорій (посад), що, на відміну від існуючих, в повному обсязі охоплюють всю множину необхідних компетенцій  та різнобічно їх характеризують.

Окреслені напрацювання слугують підґрунтям для вироблення методичних рекомендацій і відповідного інструментарію їх практичного застосування при розробці моделі компетенцій працівників.

Біографії авторів

Т. О. ВОДОЛАЖСЬКА, Кафедра менеджменту, Харківський національний автомобільно-дорожній університет, вул. Я. Мудрого, 25, м. Харків, Україна, 61002

кандидат економічних наук, доцент

А. О. ЖЕВЕДЬ, Кафедра менеджменту, Харківський національний автомобільно-дорожній університет, вул. Я. Мудрого, 25, м. Харків, Україна, 61002

здобувачка вищої освіти, магістр другого року навчання

К. В. ГУРА, Кафедра менеджменту, Харківський національний автомобільно-дорожній університет, вул. Я. Мудрого, 25, м. Харків, Україна, 61002

здобувачка вищої освіти, бакалавр четвертого року навчання

Посилання

Vodolazhska, T.O., Zheved, A.O. Hura, K.V. (2023). Utochnennia katehoriinoho aparatu kompetentnistnoho pidkhodu [Refinement of the categorical apparatus of the competence approach]. Modern knowledge: research and discoveries – Modern knowledge: research and discoveries : with the proceedings of the 2nd International scientific and practical conference (December 19-20, 2023; Vancouver, Canada) / comp. by LLC SPC «InterConf», 40 (183). 94-103. Retrieved from : https://archive.interconf.center/index.php/2709-4685/issue/view/19-20.12.2023/193 [in Ukrainian].

Tymoshyk, V. (2019). Kompetentnisnyi pidkhid v otsiniuvanni trudovykh resursiv pidpryiemstva [Competency approach in evaluating the labor resources of the enterprise]. Halytskyi ekonomichnyi visnyk – Galician Economic Herald, 6 (61). 155-163. Retrieved from: https://galicianvisnyk.tntu.edu.ua/pdf/61/778.pdf [in Ukrainian].

Hontiuk, A.V. (2019). Kompetentnisnyi pidkhid v systemi upravlinnia kadrovym potentsialom pidpryiemstva [Competency approach in the management system of personnel potential of the enterprise]. Candidate's thesis. Vinnytsia: Donetsk national. University named after Vasyl Stus [in Ukrainian].

Katkova, K.V. (2017). Metodychnyi pidkhid do formuvannia modeli kompetentsii na promyslovomu pidpryiemstvi [A methodical approach to the formation of a competency model at an industrial enterprise]. Skhidna Yevropa : ekonomika, biznes, upravlinnia – Eastern Europe: economy, business, management, 6 (11). 119-123. Retrieved from : http://www.easterneurope-ebm.in.ua/index.php/vipusk-11-2017 [in Ukrainian].

Lipych, L.H., Khilukha, O.A., Kushnir, M.A. (2019). Struktura modelei kompetentnostei u konteksti rozvytku personalu [The structure of competency models in the context of personnel development]. Naukovyi visnyk Mizhnarodnoho humanitarnoho universytetu. Seriia: «Ekonomika ta menedzhment» – Scientific Bulletin of the International Humanitarian University. Series: «Economics and Management», 40. 88-94. Retrieved from : http://www.vestnik-econom.mgu.od.ua/journal/2019/40-2019/14.pdf [in Ukrainian].

Korolov, D.S. (2019). Kompetentnisnyi pidkhid v upravlinni personalom kompanii : terminolohichni zasady [Competence approach in company personnel management: terminological principles]. Biznes Inform – Business Inform, 3. 399-405. Retrieved from : https://business-inform.net/article/?year=2019&abstract=2019_3_0_399_405 [in Ukrainian].

Petrovska, O.M., Pozniakova, T.S. (2022). Suchasna model kompetentsii dlia spivrobitnykiv tsentriv dopomohy bizhentsiam ta tymchasovo peremishchenykh osib [A modern model of competencies for employees of centers for assistance to refugees and temporarily displaced persons]. Upravlinnia zminamy ta innovatsii – Change management and innovation, 3. 43-47. Retrieved from : http://cmi.politehnica.zp.ua/index.php/journal/article/view/46 [in Ukrainian].

Nasad, N.V. (2017). Profesiina kompetentnist – pidgruntia profesiinoho rozvytku personalu [Professional competence is the basis of professional development of personnel]. Ekonomika ta suspilstvo – Economy and society, 13. 632-635. Retrieved from : https://economyandsociety.in.ua/journals/13_ukr/106.pdf [in Ukrainian].

Krivoruchko, O.M., Vodolazhska, T.O. (2016). Upravlinnya personalom pidpriemstva : navch. posib. [Personnel management of the enterprise : training manual]. Kharkiv : HNADU [in Ukrainian].

Halaida, T.O., Oleshko, K.V. (2022). Formuvannia kompleksnoi systemy otsiniuvannia personalu na osnovi kompetentnisnoho pidkhodu [Formation of a comprehensive personnel evaluation system based on the competency approach]. Ekonomika ta upravlinnia pidpryiemstvamy. Skhidna Yevropa: ekonomika, biznes ta upravlinnia – Economics and enterprise management. Eastern Europe: Economy, Business and Management, 1 (34). 61-38. Retrieved from : http://www.easterneurope-ebm.in.ua/journal/34_2022/13.pdf [in Ukrainian].

Voloboieva, I., Kravchuk, O., Parashchuk, Ye. (2021). Universalna model kompetentnostei dlia roboty u dystantsiinomu rezhymi [Universal model of competencies for remote work]. Ekonomika ta suspilstvo – Economy and society, 25. Retrieved from : https://economyandsociety.in.ua/index.php/journal/article/view/273 [in Ukrainian].

Armstrong, M., Taylor S. (2020). Handbook of Human Resource Management Practices. London: Cogan Page Publishing. [in English].

Balabanova, L.V., Sardak, O.V. (2020). Upravlinnia personalom [Personnel management]. Kyiv : TsUL [in Ukrainian].

Kozyrieva, O.V., Kovalova, V.I., Hliebova, N.V. (2021). Upravlinnia personalom [Personnel management]. Kharkiv : Vydavnytstvo Ivanchenka [in Ukrainian].

Kuzmyn, V.M. (2018). Rozvytok pidpryiemstva na osnovi modeli kompetentsii [Enterprise development based on the competency model]. Prychornomorski ekonomichni studii – Black Sea Economic Studies, 28–1. 165–169. Retrieved from : http://www.irbis-nbuv.gov.ua/cgi-bin/irbis_nbuv/cgiirbis_64.exe?I21DBN=LINK&P21DBN=UJRN&Z21ID=&S21REF=10&S21CNR=20&S21STN=1&S21FMT=ASP_meta&C21COM=S&2_S21P03=FILA=&2_S21STR=bses_2018_28(1)__35 [in Ukrainian].

##submission.downloads##

Опубліковано

2024-03-25

Номер

Розділ

ЗАГАЛЬНОЕКОНОМІЧНІ ПИТАННЯ РОЗВИТКУ ТРАНСПОРТНОГО КОМПЛЕКСУ